Nekada prepoznatljiv pre svega po svojim festivalima, Petrovaradinskoj tvrđavi i bogatoj multikulturalnoj baštini, Novi Sad danas postaje i nezaobilazna tačka na rečnim turističkim mapama Evrope. Tok Dunava, koji povezuje sever i jug kontinenta, pretvorio je ovaj vojvođanski grad u atraktivnu destinaciju za putnike sa svih strana sveta koji putuju luksuznim rečnim kruzerima.
Za razliku od tradicionalnih turističkih centara na morima, Novi Sad nudi jedinstven spoj prirode, istorije, gastronomije i gostoprimstva. Sve veći broj kruzera koji pristaju na novosadskom međunarodnom pristaništu potvrđuje da je rečni turizam u ekspanziji, a da grad koristi svoj potencijal kao luka kulturnih susreta i autentičnih doživljaja. U središtu ovog turističkog buma nalazi se pažljivo razvijena ponuda i sve bolja infrastruktura, ali i entuzijazam lokalne zajednice koja prepoznaje značaj svakog dolaska sa reke.
Novi Sad se sve više pozicionira kao značajna destinacija na evropskoj rečnoj turističkoj mapi. Broj pristajanja kruzera na međunarodnom putničkom pristaništu u ovom gradu beleži konstantan rast, a turisti iz celog sveta rado dolaze da otkriju njegovu kulturnu, istorijsku i gastronomsku ponudu.
Prema zvaničnim podacima, tokom 2024. godine u Novom Sadu je zabeleženo čak 403 pristajanja kruzera, što predstavlja povećanje od 8% u odnosu na prethodnu godinu. U istom periodu, grad je posetilo 55.377 putnika, odnosno 15,9% više nego u 2023.
Trend rasta nastavljen je i u 2025. godini. U prvoj polovini godine zabeleženo je 176 dolazaka putničkih brodova, sa ukupno 24.097 turista – što je za 9,32% više dolazaka i 16,68% više putnika u odnosu na isti period prošle godine.
Najveći broj gostiju dolazi iz zemalja nemačkog govornog područja – Nemačke, Austrije i Švajcarske – ali su sve prisutniji i turisti iz Sjedinjenih Američkih Država i Francuske. Posebno se ističe povratak turista iz Kine, koji su nakon pandemije ponovo počeli da dolaze u značajnom broju.
Turisti tokom svog boravka u Novom Sadu imaju priliku da obiđu najznačajnije lokalitete, među kojima su Petrovaradinska tvrđava, Stari grad, Sremski Karlovci, fruškogorski manastiri i lokalne vinarije. U ponudi su i kulturne radionice, degustacije vina i tradicionalne vojvođanske kuhinje, kao i brojni koncerti i festivali.
Ekonomija koja dolazi sa reke
Iako se na prvi pogled dolazak kruzera može činiti kao atrakcija za fotografisanje ili kulturni kuriozitet, ekonomski značaj ovog vida turizma za Novi Sad daleko prevazilazi površni utisak. Svaki kruzer donosi sa sobom prosečno oko 160 turista i 60 članova posade, a njihovo zadržavanje u gradu, makar i na nekoliko sati, generiše konkretne prihode za lokalnu ekonomiju.
Prema procenama turističkih radnika, prosečan putnik potroši između 30 i 100 evra tokom boravka – na suvenire, lokalne proizvode, vođene ture, ručak u restoranu, degustacije vina, ulaznice za kulturne znamenitosti i druge usluge. Kada se to pomnoži sa brojem putnika i brojem pristajanja, dolazi se do milionskih iznosa godišnjeg prihoda koji direktno ulaze u tokove male privrede.
Pored direktne potrošnje, tu su i indirektni efekti – angažovanje turističkih vodiča, prevoznika, zakupaca štandova, prevodilaca i animatora. Ugostitelji i zanatlije beleže povećanje prometa, a turistička sezona se produžava i stabilizuje. Povećan broj poseta dodatno motiviše ulaganja u infrastrukturu, uređenje obale, širenje turističke ponude i edukaciju kadrova.
Na širem planu, rečni turizam doprinosi i promociji brenda „Novi Sad“ kao otvorenog i dinamičnog grada, što može imati dugoročne pozitivne posledice u privlačenju stranih investicija i širenju mreža međunarodne saradnje. Kruzeri tako postaju pokretna ambasada lokalne kulture, ali i izvor održivog razvoja za čitav region.
Rastući broj kruzera koji pristaju u Novi Sad ne samo da doprinosi razvoju turizma, već i jača međunarodnu vidljivost grada, povezujući ga sa najvažnijim evropskim rečnim rutama koje vode od Nemačke do Crnog mora.
Ono što dodatno ohrabruje jeste činjenica da koristi nisu isključivo simbolične ili promotivne – već veoma konkretne, kako za lokalnu ekonomiju, tako i za očuvanje i promociju kulturnog identiteta grada. Svaki dolazak kruzera znači i novu šansu za male proizvođače, ugostitelje, vodiče, umetnike i zanatlije.
Ako se ovakav trend nastavi, Novi Sad bi u narednim godinama mogao postati jedan od ključnih centara rečnog turizma na Dunavu, rame uz rame sa Bečom, Budimpeštom i Bratislavom – ali sa sopstvenim, autentičnim pečatom.
Foto: Pavle Počuč